Η γειτονιά ως σχέση
Η γειτονιά ως σχέση
Τηλεµαθήµατα ή µάσκα στην τάξη; Από τη Σκύλα στη Χάρυβδη
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Με τον Λάμπρο Στ., δάσκαλο σε ιδιωτικό σχολείο
Μπορείς να µας περιγράψεις την πρώτη περίοδο που έκλεισαν τα σχολεία; Πώς αντέδρασε το σχολείο που δουλεύεις; Πώς έγιναν και πώς κύλησαν τα µαθήµατα;
Τα σχολεία έκλεισαν µια Τρίτη (αν δεν κάνω λάθος) απόγευµα, ξαφνικά! Το λέω αυτό γιατί θα ήταν πολύ διαφορετικά όλα αν το ανακοίνωναν και άφηναν ακόµα µία µέρα, ώστε να πάρουν τα παιδιά τα βιβλία και τα τετράδιά τους. Ακούγεται λεπτοµέρεια αλλά το ότι τα παιδιά έµειναν ξαφνικά σπίτι τους, χωρίς όλα τους τα βιβλία έφερε πολλές δυσκολίες στη συνέχεια. Είναι από αυτά τα οργανωτικά ζητήµατα στα οποία δεν δίνει καµία σηµασία το Υπουργείο, αφού είναι ξεκάθαρο ότι δεν συµβουλεύεται ποτέ τα υποκείµενα που εργάζονται στα σχολεία, για να πάρει τις αποφάσεις του. Στο σχολείο µου λοιπόν ξεκίνησε µια σειρά συζητήσεων για το πώς θα λειτουργήσουµε. Ξεκινήσαµε οργανώνοντας το µάθηµα µέσω e-mail, που στέλναµε δύο φορές την εβδοµάδα, καθοδηγώντας και ζητώντας από τα παιδιά να µας απαντήσουν και να ανταποκριθούν µε διάφορες εργασίες. Ήταν πολύ δύσκολη περίοδος, αφού τα παιδιά δεν είχαν όλα τους τα βιβλία στο σπίτι και έπρεπε να βρίσκουµε πρωτότυπο υλικό και να τους το στέλνουµε. Πολλές ώρες µπροστά στην οθόνη, αν σκεφτείς και τα διορθώµατα των εργασιών που έστελνε το κάθε παιδί.
Εκείνη την περίοδο το Υπουργείο έδωσε οδηγία για τα δίδακτρα στα ιδιωτικά, λέγοντας ότι αυτά θα καθορίζονταν µετά από διαπραγµάτευση κάθε γονιού µε το σχολείο του δίχως να υπάρχει καµία µέριµνα για εµάς, τους δασκάλους. Για τη θέση και τον µισθό µας. Τότε ξεκίνησε µια µεγάλη συζήτηση ανάµεσα στα σχολεία και τους γονείς, για το αν έπρεπε να πληρώσουν και πόσα. Αυτή η κουβέντα αναπόφευκτα µεταφέρθηκε και σε εµάς άµεσα από τα αφεντικά, δηµιουργώντας µας µεγάλο άγχος, το οποίο έπρεπε να διαχειριστούµε την ίδια στιγµή που καλούµαστε να είµαστε δηµιουργικοί στα ηλεκτρονικά µαθήµατα µε τα παιδιά. Πολλά σχολεία θέσανε τους υπαλλήλους τους (πολλούς διοικητικούς και κάποιους εκπαιδευτικούς) σε αναστολή εργασίας, στα χαρτιά, για να πάρουν το επίδοµα. Στην ουσία δούλευαν κανονικά. Λίγο πριν το Πάσχα ξεκινήσαµε τα διαδικτυακά µαθήµατα, τα οποία συνεχίσαµε και µετά σε πιο πυκνή βάση. Στα µέσα του Μαΐου άνοιξαν τα σχολεία. Στα δηµόσια έκαναν µάθηµα στα µισά παιδιά τη µία µέρα και στα άλλα µισά την άλλη. Άρα τα παιδιά εκεί έκαναν τις µισές (του κανονικού) ώρες µάθηµα. Εµείς κάναµε µάθηµα σε όλα τα παιδιά (χωρισµένα σε δύο τµήµατα η κάθε τάξη) τη µία µέρα στο σχολείο και την επόµενη µέσω πλατφόρµας από τα σπίτια µας. Άρα πλήρεις οι διδακτικές ώρες για τα παιδιά µας, στα ιδιωτικά!
Πώς ήταν το µάθηµα µέσω οθόνης;
Λάµπρος: Για µένα ήταν πολύ δύσκολα. Για άλλους δεν ξέρω, έλεγαν ότι δεν ήταν τόσο άσχηµα. Άλλοι δεν τα κατάφερναν µε την τεχνολογία και ήταν έξτρα εργασιακό άγχος για αυτούς, ειδικά άνθρωποι µεγαλύτερων ηλικιών. Ένιωσα να χάνω την επαφή, τη σχέση µου µε τα παιδιά. Η συνάντησή µας ήταν πλέον διαµεσολαβηµένη από την οθόνη και τον χρόνο (ελάχιστος αλλά υπαρκτός), που χρειάζεται για να φανούν οι εκφράσεις του προσώπου, αυτού που µιλάει. Οι µαθητές µου ήταν 8 χρονών και τους έβλεπα κάθε µέρα όλο και πιο σκυθρωπούς/ές. Το βασικό που έχασαν τα παιδιά ήταν η κοινότητά τους. Η οµάδα τους, οι φίλοι/ες τους. Τους στερήθηκε η τόσο στοιχειώδης δυνατότητα ζωντανής κοινωνικοποίησης. Επίσης ήταν πολύ δύσκολο το ξύπνηµα των παιδιών, που αµέσως έπρεπε να καθηλωθούν σε µια οθόνη όλο το πρωί. Για τα µικρά άτοµα που αναπτύσσεται το σώµα τους, το θεωρώ τραγικό.
Από εκεί και πέρα στο µαθησιακό κοµµάτι ήταν επίσης πολύ δύσκολο να βρεις τρόπους µετάδοσης της νέας γνώσης και εµπλοκής των µαθητών σε αυτήν. Επιπλέον τα παιδιά µε δυσκολίες µάθησης τα άφηνε απ' έξω. Δεν υπήρχε ούτε ο χρόνος, ούτε η δυνατότητα για εξατοµικευµένη προσέγγιση στα πιο αδύναµα µαθησιακά παιδιά. Το ίδιο και για τα παιδιά µε συναισθηµατικά θέµατα. Είχα µαθητή που λόγω κακής σύνδεσης δεν έβλεπε και δεν άκουγε καλά το τηλεµάθηµα, µε αποτέλεσµα να το εσωτερικεύσει ενοχικά και να αποχωρήσει από το µάθηµα κλαίγοντας. Το ηλεκτρονικό µέσο, το έζησα ως άκαµπτο. Λειτούργησε για τα δυνατά παιδιά (σε µαθησιακό και συναισθηµατικό επίπεδο) αλλά τα ζορισµένα (σε οποιοδήποτε σηµείο) παιδιά απλά τα άφηνε πίσω.
Μετά που ανοίξαµε και βλεπόµασταν µέρα παρά µέρα ήταν καλύτερα, αλλά τότε η δυσκολία ήταν στο ότι δεν µπορούσαµε να συνηθίσουµε τον τρόπο που γινόταν το µάθηµα. Μία που συνηθίζαµε το από κοντά, την άλλη µέρα πάλι οθόνη. Ήταν περίεργα.
Σηµαντικό σηµείο στην όλη διαδικασία της οθόνης ήταν και οι γονείς, οι οποίοι πλέον είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθούν ζωντανά την εκπαίδευση του παιδιού τους. Αν µπορείς φαντάσου το αυτό για έναν εργαζόµενο εκπαιδευτικό σε ιδιωτικό σχολείο, που ο τρόµος της αξιολόγησης/απόλυσης είναι πάνω απ’ το κεφάλι του. Και στο δηµόσιο φαντάζοµαι θα είχαν άλλου είδους προβλήµατα µε αυτό. Είχα µητέρα που καθόταν µαζί µε το παιδί της, κάθε ώρα, στα πλάγια για να µη φαίνεται και τον τσέκαρε αν απαντούσε σωστά. Φαντάζοµαι έλεγχε και εµένα συγχρόνως.
Συνολικά θέλω να πω ότι το σχολείο, η τάξη, το µάθηµα δεν είναι µια στείρα διαδικασία µεταφοράς γνώσης, αλλά µια πολυδιάστατη διεργασία αγάπης για τη γνώση µαζί µε κοινωνικοποίηση, µαζί µε το αίσθηµα ένταξης σε µία οµάδα και της συντροφικότητάς της, µαζί µε την καλλιέργεια της περιέργειας και της ανακάλυψης. Όλα αυτά δεν µετριούνται άµεσα και σίγουρα δεν µπορούν να βιωθούν µέσω µιας οθόνης και ενός πληκτρολογίου. Ίσως για τους έφηβους και τους καθηγητές να ήταν πιο άνετο, σε εµάς στο δηµοτικό δε λειτούργησε.
Και τώρα µε τις µάσκες πώς είναι;
Σκύλα και Χάρυβδη είναι το κλείσιµο του σχολείου και το άνοιγµά του µε µάσκες. Δεν ξέρω τι να διαλέξω! Πάλι είναι λίγο απελπισία η φάση. Με τη µάσκα µειώνεται πολύ ο αέρας της αναπνοής και ζεσταίνοµαι πολύ γρήγορα, αφού µιλάω συνέχεια και έτσι χάνω το καθαρό µυαλό που χρειάζεται να έχω για τη ροή του µαθήµατος. Από την άλλη τα παιδιά και αυτά ζεσταίνονται και εκνευρίζονται και άντε κάνε γραµµατική µετά. Βγάζουν σπυράκια στο πρόσωπο από τον ιδρώτα και το σηµαντικότερο είναι ότι δεν ακούγονται. Τα µισά παιδιά µιλάνε σιγά είτε επειδή απλώς µιλάνε χαµηλά, είτε λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης στην ανάγνωση που είναι από τους βασικούς στόχους στις πρώτες και µεσαίες τάξεις του δηµοτικού. Τώρα µε τη µάσκα δεν ακούγονται καθόλου. Περίπατο η ανάγνωση. Και γενικά όµως όταν συζητάµε κάτι στήνω αυτί να ακούσω τι λένε για να το αναπαράγω στην υπόλοιπη τάξη, να το ακούσει και να συνεχίσει η ανταλλαγή ιδεών. Όπως καταλαβαίνεις δεν κυλάνε οι διαδικασίες, χάνει η οµάδα τον πυρήνα της που είναι ο διάλογος. Δεν µπορώ να χωνέψω ότι η κυβέρνηση βάζει τα παιδιά από τη νηπιακή ηλικία να φορέσουν µάσκα µέσα στο σχολείο τους. Έχω την εντύπωση ότι αυτό συµβαίνει σε ελάχιστες, αν όχι σε καµία άλλη χώρα.
Είναι τρελό αυτό που ζούµε. Πόσο δύσκολο ήταν να χωριστούν τα θρανία, ώστε να κάθεται ένα παιδί σε κάθε θρανίο µε απόσταση µεταξύ τους και να µην φοράµε µάσκες στην τάξη; Ή φυσικά να µειωθούν οι µαθητές ανά τµήµα (µέχρι 15); Να προσληφθούν δάσκαλοι (µάλιστα αναπληρωτές ε! δηλαδή φθηνοί εργάτες εκπαίδευσης) και να αξιοποιηθούν άδειοι δηµόσιοι χώροι. Όλοι ξέραµε από τον Ιούνιο ότι θα αντιµετωπίζαµε κάτι τέτοιο τον Σεπτέµβριο. Το Υπουργείο ούτε οργανώθηκε, ούτε αποφάσισε πολιτικά να διαθέσει χρήµατα για να προστατεύσει τα παιδιά απ’ όλο αυτό που ζούµε. Προτίµησε να τα δώσει σε πολεµικούς εξοπλισµούς και δυνάµεις καταστολής. Αυτός είναι ο πολιτισµός µας, αυτές είναι οι προτεραιότητες της ζωής µας ως κοινωνία. Η καταστολή, οι φρεγάτες και τα πρόστιµα και όχι η παιδεία. Θέλω να συµπληρώσω επίσης, ότι µεταξύ σοβαρού και αστείου µου έχει περάσει από το µυαλό ότι δεν µείωσαν τον αριθµό µαθητών ανά τάξη φέτος, για να µην καταλάβουν οι γονείς πόσο πιο ποιοτικό γίνεται το µάθηµα µε λιγότερους µαθητές και να µην ζητάνε να εφαρµοστεί µόνιµα το µέτρο. Να προσθέσω ότι το σχολείο µου βρήκε λύση µε πολύ κοντινούς χώρους, ώστε να αποσυµφορηθούν κάποιες τάξεις, αλλά η Πρωτοβάθµια Διεύθυνση (που παίρνει εντολές από το Υπουργείο) δεν το επέτρεψε. Φαντάζοµαι ότι δεν ήθελε να χαλάσει την πιάτσα, να το ακούσουν οι γονείς στα υπόλοιπα σχολεία και να το ζητάνε και αυτοί.