top of page

Το σώμα ως μηχανή

il-etait-une-fois-la-vie.jpg

Όταν ήµασταν µικροί διαβάζαµε τα διάφορα βιβλία που µας εξηγούσαν το σώµα και τη λειτουργία του. Η πιο συνήθης µεταφορά ήταν αυτή της βιολογικής µηχανής όπου κάθε µέρος της επιτελούσε µια συγκεκριµένη λειτουργία. Για τη λειτουργία αυτής της µηχανής εργαζόταν διάφορα εκατοντάδες υπο-τµήµατα και µικρο-µηχανισµοί που απεικονίζονταν ως άλλα ανθρωπόµορφα όντα. Αυτά ήταν υπεύθυνα για τη λειτουργία και την επισκευή της µηχανής όταν χαλούσε ή για την άµυνα µας απέναντι σε εχθρούς. Οι εχθροί ήταν µικρά βλαβερά σωµατίδια που προσπαθούσαν να εγκατασταθούν και να αναπαραχθούν εντός µας. Με αυτές τις αναπαραστάσεις µεγαλώσαµε. Το σώµα µηχανή όσο µεγαλώναµε άρχισε να επιδέχεται περισσότερες βελτιώσεις. Γινόταν ένα εργοστάσιο όπου ο έλεγχος, η συνεχής επαναδιαµόρφωση και η «βελτίωση» του ήταν ζητούµενα. Αρχίσαµε να αποµακρυνόµαστε από αυτό. Αυτή η µηχανή και εµείς γίναµε κάτι διαφορετικό.  Κι η επιµήκυνση του χρόνου ζωής της µηχανής σε αόριστο χρόνο έµοιαζε εφικτή.  Η άρνηση της φθαρτότητας του δοχείου που ήταν φορέας της ύπαρξης µας, ήταν θέµα επιλογής. Αν προσπαθούσες αρκετά – αν δηλαδή είχες τα οικονοµικά µέσα – µπορούσες να επιδιορθώσεις πτυχές του δοχείου που χαλούσαν, να αρνηθείς την φθορά, την θνητότητα. Η επιστήµη υπάρχει εκεί για να αψηφά αυτή τη θνητότητα. Αυτή η εικόνα του σώµατος ως δοχείο ζωής  που η επιστήµη µπορεί να διατηρεί σε λειτουργία, θρυµµατίστηκε µε την εµφάνιση του κορωνοϊού. Γίναµε ξανά θνητοί. Επιστρέψαµε στο σώµα µας και το σώµα αυτό έγινε η ταυτότητα µας.

Το σώµα στη συνθήκη που ζούµε αποκτά κατεξοχήν σηµασία. Αποκτά διάσταση όταν κινείται στο χώρο. Διάσταση που καταγράφεται και ελέγχεται. Είναι εν δυνάµει φορέας του κακού, αλλά και εκτεθειµένο σε αυτό. Ένα δίπολο µιαρού και ευάλωτου. Κι η βιοπολιτική ο φορέας που φέρνει το σώµα, στο δηµόσιο χώρο. Κανόνες συµπεριφοράς, χαρτιά µετακίνησης, θερµόµετρα, GPS εντοπισµού της θέσης µας, αναπροσδιορίζουν το σώµα µας κάθε στιγµή. Μετράµε την ανάσα µας, τη θερµοκρασία µας, τον σφυγµό µας. Το σώµα µας αποκτά µία ταυτότητα που φέρει ένα σήµα θετικό ή αρνητικό στον ιό, η οποία έρχεται να επικαθίσει ως στρώση πάνω στις υπόλοιπες ταυτότητες.

Οι προσταγές του κράτους γίνονται πια επί των σωµάτων µας. Το κράτος επιχειρεί να εισβάλει µέσα µας και να ορίσει τις βιολογικές µας ανάγκες – εκτός από τις κοινωνικές. Να ορίσει τις λειτουργίες του σώµατος µας, το τι χρειάζεται για να δια-τηρηθεί, το τι είναι υγεία για τον καθένα µας. Το σώµα µας δεν είναι πια δικό µας αλλά κρατική ιδιοκτησία. Τα ανθρωπόµορφα όντα που κατοικούσαν το σώµα των παιδικών µας αναπαραστάσεων ψηφιοποιήθηκαν, µε-τρήθηκαν και κρατάνε tazer. Η διατήρηση και συντήρηση του δοχείου που φέρει την ύπαρξη µας, αναλαµβάνεται από το κράτος. Αυτό θα φροντίζει για την ασφάλεια του, την αναπαραγωγή του, την αναπνοή του. Αντί για µια επαναπροσέγγιση του σώµατος µας, δηµιουργείται µία αποξένωση από αυτό. Η µυστικοποίηση της επιστήµης της ιατρικής, η παντελής έλλειψη πληροφοριών, η εντε-ταµένη σύγχυση, η κινδυνολογία εντείνουν αυτή την αποξένωση.

Οι πολιτικές υγιεινής φέρνουν στο προσκήνιο µία νέα χαρτογράφηση του σώµατος.  Το σώµα µας τεµαχίζεται και επιµέρους σηµεία του µεγεθύνονται και µπαίνουν στο µικροσκόπιο. Χέρια και πρόσωπο εκτός από αισθητήρια µέσα αποτελούν επιφάνειες που πρέπει να καθαριστούν σχολαστικά. Οι µισές µας αισθήσεις λειτουργούν σε ένα ναρκοπέδιο. Εµείς οι ίδιοι όταν κινούµαστε στο ανοιχτό χώρο κοντά σε άλλους, προσπαθούµε να τις αναισθητοποιήσουµε στην προσπάθεια αποτροπής του ιού. Απεικονίσεις του ιού ως µικροσωµατίδια να κρύβεται στα ρούχα µας, στο παγκάκι δίπλα µας, σε αυτούς που αγγίζουµε, στα χέρια µας. Κοιτάµε το σώµα µας από µακριά, το παρατηρούµε ως ένα πεδίο εξάπλωσης του «εχθρού», ως ξενιστή, ως ξένο. Αυτός ο διαχωρισµός µας βασανίζει κάθε φορά που βγαίνουµε από την «ασφάλεια» του σπιτιού. Φοβόµαστε να αγγίξουµε τα δέντρα, κινούµαστε ανάµεσα στα αντικείµενα, σαν να κολυµπούµε µέσα σε κάποιο ζελέ.

Ταυτόχρονα οι επιταγές του συστήµατος για την επιβίωση του σώµατος µας, µας δίνουν γυµναστικά παραγγέλµατα. Καλούµαστε να µην αφεθούµε, να παραµείνουµε «υγιείς» (που είναι οι διαφηµίσεις για ουίσκι, µπύρες και champions league;), καθιστώντας ολοφάνερη την θεώρηση µας ως σώµατα-εµπορεύµατα που καλούµαστε να συντηρήσουµε προς όφελος της παραγωγής. Αµφιβάλλουµε αν είµαστε ικανοί να συντηρήσουµε το ίδιο µας το σώµα. Μήπως δεν ξέρουν καλύτερα οι ειδικοί;

petralona-by-day_i.jpg
bottom of page