Στη γειτονιά των Άνω Πετραλώνων, Τιµοδήµου και Αντωνιάδου γωνία, λειτουργεί κάθε Δευτέρα τα τελευταία τρία χρόνια η αυτοοργανωµένη δοµή «Το Ντουλάπι», ως αναπόσπαστο µέρος της κατάληψης του πρώην ΠΙΚΠΑ.

​

Το «Ντουλάπι» αποτελεί δοµή αλληλεγγύης και ενδυνάµωσης των ανθρώπων που ζουν και κοινωνικοποιούνται στις γειτονιές µας, µε κεντρική αποστολή τη συλλογή ειδών πρώτης ανάγκης (τρόφιµα, φάρµακα, είδη σωµατικής υγιεινής, καθαριστικά) και στη συνέχεια την προσφορά τους σε όσους / ες αδυνατούν να καλύψουν την καθηµερινή τους επιβίωση. Μέσα στην καραντίνα κάποιοι από εµάς νιώσαµε την ανάγκη και είχαµε τον χρόνο να επισκεφτούµε τη δοµή και να στηρίξουµε το εγχείρηµα µε τον τρόπο µας. Βρεθήκαµε δίπλα στον κόσµο (αλληλέγγυους και γείτονες σε ανάγκη), µιλήσαµε µαζί του και καταλάβαµε ξανά την ποιοτική διαφορά που έχει η βοήθεια του συνανθρώπου µέσω της αλληλεγγύης, τόσο από µια πιο ανθρωποκεντρική, όσο και από µια πρακτική / υλική σκοπιά.

Η Ανοιχτή Συνέλευση κατοίκων Πετραλώνων, Θησείου, Κουκακίου (ΑΣΚΠΘΚ) είναι η κινητήρια δύναµη του εγχειρήµατος.Παράλληλα µε τους πολυάριθµους αγώνες και ενέργειες που έχει οργανώσει και στηρίξει µέσα στα χρόνια,µε γνώµονα την καλλιέργεια της αλληλεγγύης και την αυτοοργάνωση της καθηµερινότητας στις γειτονιές µας, στέκεται µε υπευθυνότητα δίπλα σε ανθρώπους που αναζητούν όχι µόνο υλική βοήθεια, αλλά και έναν χώρο να κοινωνικοποιηθούν. Αυτό έπραξε µε συνέπεια και την περίοδο επιβολής των πιο ακραίων µέτρων για την υγειονοµική προστασία του πληθυσµού, που έχει δει ποτέ η πόλη µας. Εκείνη λοιπόν την περίοδο η δοµή όχι απλά δεν σταµάτησε να λειτουργεί αλλά άρχισε να υποδέχεται κόσµο και δεύτερη µέρα µέσα στην εβδοµάδα, λόγω των αυξηµένων αναγκών των ανθρώπων που βρέθηκαν κυριολεκτικά στα όρια της ανέχειας. Έτσι κάθε Δευτέρα και Πέµπτη για δυόµιση µήνες (από 15 Μαρτίου µέχρι τέλος Μαΐου) λαµβάνοντας όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις, η δοµή στήριζε και τροφοδοτούσε σταθερά περίπου 40 οικογένειες σε εβδοµαδιαία βάση.

​

Μιλώντας µε ανθρώπους που συµµετέχουν στην ΑΣΚΠΘΚ θελήσαµε να µάθουµε λίγα παραπάνω πράγµατα για την ιστορία και την εξέλιξη του εγχειρήµατος, καθώς και για τις αλλαγές που παρατήρησαν κατά τη διάρκεια του lockdown. Σύµφωνα µε την εµπειρία του κόσµου που ενεπλάκη από την αρχή σε αυτή την προσπάθεια, τα πρώτα δύο χρόνια την δοµή επισκέπτονταν συστηµατικά 3 µε 5 άτοµα την εβδοµάδα, κυρίως ηλικιωµένα.

 

[…] Στην αρχή ξεκίνησε µε µαζέµατα τροφίµων και υλικού από συλλογικές προσφορές π.χ. πηγαίναµε έξω από το σούπερ µάρκετ στην Θεσσαλονίκης, ενηµερώναµε τον κόσµο για τη δοµή και ζητούσαµε την ενίσχυσή τους. Κάποιοι έρχονταν και άφηναν πράγµατα στο ΠΙΚΠΑ. […] Οι άνθρωποι που πρωτοεπισκέφτηκαν «Το Ντουλάπι» δεν είχαν ιδέα για το πως µπορεί να λειτουργεί µια τέτοια δοµή προσφοράς. Ανοίγαµε συνέχεια κουβέντες και κάναµε µεγάλη προσπάθεια για να γίνει κατανοητός ο διαφορετικός τρόπος προσέγγισης µέσα από τα αντανακλαστικά της αλληλοστήριξης και της αλληλοβοήθειας. Αυτό ίσως να φέρει σταδιακή αλλαγή στη νοοτροπία του κόσµου, ο οποίος µέχρι τότε δεν ήξερε πως να ανταποκριθεί και να λειτουργήσει απέναντι στην αλληλέγγυα προσφορά. Επίσης µια ιδέα είναι η παρότρυνση για συµµετοχή του κόσµου, που επωφελείται από τη δοµή, στις δραστηριότητες της κατάληψης π.χ. ο καθαρισµός του λόφου ως κίνητρο ενεργοποίησης των εµπλεκόµενων, που θα τους προσφέρει παράλληλα και την ευχαρίστηση της επιστροφής της αλληλεγγύης […] Έτσι θέλουµε να πιστεύουµε πως θα εµπεδωθεί σιγά-σιγά ο τρόπος λειτουργίας για «Το Ντουλάπι», και θα αρχίσει να µετατρέπεται σε χώρο κοινωνικοποίησης για τους κατοίκους της γειτονιάς που ζορίζονται και όχι µόνο. […] [1]

 

Η κουλτούρα της αλληλοβοήθειας µε τον τρόπο που προωθείται από τους αλληλέγγυους που πλαισιώνουν τη δοµή ξενίζει τις περισσότερες φορές τους ανθρώπους, που για πρώτη φορά µες τα χρόνια έρχονται σε επαφή µε µια µορφή κοινωνικής βοήθειας έξω από το φιλανθρωπικό, εκκλησιαστικό ή κρατικό δίκτυο. Πολλοί αδυνατούν να την αποκωδικοποιήσουν καθώς είναι κουρασµένοι, απογοητευµένοι και για καιρό αποµονωµένοι κοινωνικά. Αυτό, όπως τονίστηκε κατά τη συζήτηση, δεν γίνεται σε καµία περίπτωση εµπόδιο στο να αντιµετωπίζονται ισότιµα στη µοιρασιά των προµηθειών και είναι απολύτως θεµιτό να λειτουργεί καθένας και καθεµιά βάσει των επιθυµιών και των δυνατοτήτων του. Όλοι όσοι έχουν ανάγκη είναι ευπρόσδεκτοι στη δοµή και στηρίζονται χωρίς διακρίσεις ή αξιολόγηση.

​

Η διαπίστωση αυτή επανήλθε και µέσα από τα λόγια της κ. Χαρίκλειας. Η ίδια µένει ένα στενό κάτω από το κτίριο της κατάληψης και γνώριζε πως η γειτόνισσά της, από το απέναντι σπίτι, επισκέπτεται τη δοµή.

 

[…] Την πρώτη φορά που επισκέφτηκα τη δοµή ήταν µε τη γειτόνισσά µου, η οποία ήξερα πως είναι ενεργή σε ζητήµατα γειτονιάς. Ποτέ µου δεν είχα καταλάβει ακριβώς τι ήταν αυτά τα «ζητήµατα», όπως επίσης ποτέ δεν µπορούσα να φανταστώ ότι θα βρεθώ στην ηλικία µου σε τέτοια ανάγκη. Πίστευα ότι είχα κάνει όλα όσα έπρεπε στα νιάτα µου για να διασφαλιστώ […] Να πω την αλήθεια δεν είχα αναγκαστεί να πάω µέχρι τώρα σε κάποιο συσσίτιο και το φοβόµουν πιο πολύ απ’ όλα. Το «Ντουλάπι» δεν το νιώθεις σαν µια παθητική διαδικασία και άρα τα συναισθήµατα που γεννιούνται δεν είναι βουτηγµένα στην ενοχή και στο απόλυτο αίσθηµα αδυναµίας, που ήµουν σίγουρη πως θα νιώσω. Οι άνθρωποι όταν βρεθούν σε µια τόσο µεγάλη ανάγκη, να µην έχουν να καλύψουν τα βασικά για την επιβίωσή τους, βιώνουν έντονα συναισθήµατα κατάθλιψης ενώ σταδιακά χάνεται η αυτοεκτίµηση απέναντι στον εαυτό τους. Είµαστε θύµατα αλλά δεν θέλουµε να µας αντιµετωπίζουν ως τέτοια. Βλέπεις κι άλλοι τι περνούν, καταλαβαίνεις διαφορετικά, δεν είσαι µόνος […] Η διαφορά µε άλλες φιλανθρωπίες είναι ο τρόπος αντιµετώπισής µας ως ισότιµων και η καλλιέργεια της αίσθησης της ουσιαστικής στήριξης• υλικής και συναισθηµατικής και όχι της φιλανθρωπίας, που σε κοιτούν µε µισό µάτι και σιχαίνονται. […] Ειδικά την περίοδο που µας κλείσανε µέσα η δοµή έγινε η βόλτα µας και οι συζητήσεις µε τους ανθρώπους εκεί µας δίναν κουράγιο να αντέξουµε […] [2]

 

Το lockdown που επιβλήθηκε στην Ελλάδα και στις µισές χώρες του πλανήτη ταυτόχρονα, αποτέλεσε µια κοµβική στιγµή αναµέτρησης µε την πραγµατική επιθυµία µας για αλληλοβοήθεια. Αυτή την πρωτόγνωρη περίοδο που όλοι βιώνουµε στο πετσί µας τον φόβο, την αγωνία και την καθήλωση σε µια κατάσταση αναµονής και αβεβαιότητας, ο κόσµος της συνέλευσης του ΠΙΚΠΑ δεν εγκαταλείπει τον χώρο του και τη δοµή που στεγάζεται σε αυτόν.

 

Έγιναν θυροκολλήσεις πόρτα-πόρτα και αυξήθηκαν οι µέρες και οι ώρες λειτουργίας της δοµής, αναλογιζόµενες / οι πάντα την ευθύνη που µας αναλογεί και λαµβάνοντας όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις. Επίσης απλώθηκε στη γειτονία η ενηµέρωση για τη δοµή και την κατάληψη ως σώµα εντός της γειτονιάς, µε τη βοήθεια των ανθρώπων που βρίσκονται από πίσω και τη στηρίζουν συστηµατικά όλα αυτά τα χρόνια. Ο κόσµος που επισκέφτηκε τη δοµή, ειδικά τις 3 πρώτες βδοµάδες του lockdown, αυξήθηκε σηµαντικά και πολλαπλασιάστηκε. Πριν τον Covid συνήθως τη δοµή επισκέπτονταν ηλικιωµένα άτοµα µε ανάγκες, από το ξέσπασµα της πανδηµίας και µετά το targetgroup του κόσµου διευρύνθηκε. […] Η δοµή έγινε η καθιερωµένη βόλτα στη γειτονιά εκείνη την περίοδο και ένας χώρος επικοινωνίας, αλληλεγγύης και προσφοράς βοήθειας. Επίσης, µετά την καταστολή που δέχτηκε το εγχείρηµα από δυνάµεις της αστυνοµίας, αναζωογονήθηκαν τα κοινωνικά αντανακλαστικά και άρχισε να αλλάζει σταδιακά η οπτική του κόσµου για την κατάληψη συνολικά. Επιδιώξαµε επίσης τη συµµετοχή µας στο δίκτυο αλληλεγγύης που στήθηκε την επίµαχη περίοδο της καραντίνας.

 

Κατά τη διάρκεια από το πρώτο lockdown µέχρι και σήµερα, που η κατάσταση για την κοινωνία είναι ακόµα πιο δύσκολη κι επικίνδυνη, γίνεται φανερό πως µια τέτοια δοµή ήταν απαραίτητη όσο ποτέ και η πείρα που είχε αναπτύξει ο εµπλεκόµενος κόσµος από τα προηγούµενα χρόνια λειτουργίας της, βοήθησαν σηµαντικά στο να ενεργοποιηθούν τα κοινωνικά αντανακλαστικά της γειτονιάς. Χιλιάδες δουλειές χάθηκαν, άνθρωποι µένουν µόνοι, άρρωστοι και ανήµποροι να αντιµετωπίσουν σωµατικά και ψυχολογικά την ζοφερή πραγµατικότητα, ενώ για τις ευάλωτες κοινωνικές οµάδες (άστεγοι / ες, µετανάστες / τριες, ηλικιωµένες / οι) ο αγώνας της επιβίωσης γίνεται ακόµα πιο σκληρός και απέλπιδος. Η αποµόνωση και το συνεχές άγχος της µόλυνσης από τον ιό δηµιουργούν ένα κλίµα ασφυκτικό στο εσωτερικό χιλιάδων σπιτιών. Σε µια κρίσιµη κοινωνική φάση, που κατ’ εντολή της κυβέρνησης ολόκληρη η κοινωνία βρίσκεται υπό περιορισµό, η δοµή συνεχίζει να λειτουργεί και να βρίσκεται δίπλα στους συνανθρώπους µας που έχουν ανάγκη. Μάλιστα µπορούµε να επιβεβαιώσουµε πως οι προσφορές τόσο σε διαθεσιµότητες όσο και σε υλικά αγαθά αυξήθηκαν 150%!

​

Πέρα από τις προσωπικές και συλλογικές προσεγγίσεις της τρέχουσας κατάστασης για την κρατική υγειονοµική διαχείριση της πανδηµίας, κρίθηκε οµόφωνα σηµαντικό να τηρηθούν στον µέγιστο βαθµό όλα τα µέτρα προστασίας, ως ένδειξη σεβασµού και κατανόησης της συνθήκης απέναντι σε όλες τις ηλικιακές / κοινωνικές οµάδες. Από όλους τους αλληλέγγυους που εµπλέκονται στη δοµή γίνεται χρήση µάσκας και αποφεύγεται ο συνωστισµός, ενώ όλα τα είδη αερίζονται επαρκώς πριν µπουν στα ράφια. Όσον αφορά δε την κάλυψη των διαφορετικών αναγκών καταβάλλεται η µέγιστη προσπάθεια.

Και όµως την Κυριακή 5 Απριλίου και ενώ ήταν προγραµµατισµένη η εβδοµαδιαία συνάντηση της Ανοιχτής Συνέλευσης η αστυνοµία επέλεξε να στοχοποιήσει την κατάληψη. Από τις 5.30 µ.µ. ΔΕΛΤΑ, ΔΙΑΣ, ΟΠΚΕ και δύο περιπολικά (στήθηκε επιχείρηση ολόκληρη!) προσπαθούσαν να ελέγξουν και να καταγράψουν κόσµο που ερχόταν, έφευγε ή περνούσε έξω από τον χώρο. Αφού αποπειράθηκαν να τροµοκρατήσουν όσους είχαν µαζευτεί, αποχώρησαν τρεις ώρες αργότερα. Από εκείνη τη µέρα και για τις επόµενες εβδοµάδες, ένα περιπολικό της αστυνοµίας στάθµευε έξω από το κτίριο της κατάληψης τις ώρες λειτουργίας της δοµής «Το Ντουλάπι», ενώ οι γύρες από τα µηχανάκια τους ολοκλήρωναν το σκηνικό. Όπως τονίζουν τα µέλη της ΑΣΚΠΘΚ σε ανακοίνωσή τους:

​

[..] Αυτό προς µεγάλη µας χαρά δεν απέτρεψε τον κόσµο από το να συνεχίσει να επισκέπτεται τη δοµή και επιπλέον ενδυνάµωσε ακόµα περισσότερο την αλληλεγγύη και το πείσµα µας. [..] [3]

 

Το εγχείρηµα και ο κόσµος που το στηρίζει στάθηκαν αλληλέγγυοι, σε δύσκολες συνθήκες δίπλα στους συνανθρώπους µας που βρέθηκαν σε ανάγκη. Από τη αρχή της πανδηµίας µέχρι και σήµερα συνεχίζουν να είναι δίπλα στον κόσµο της γειτονιάς, ενώ τις τελευταίες εβδοµάδες προσφέρονται τρόφιµα και είδη πρώτης ανάγκης και σ’ έναν µεγάλο αριθµό προσφύγων / ισσών και µεταναστών / ριών που µένουν στο κέντρο της Αθήνας. Άνθρωποι που υποφέρουν τόσο από τις τρέχουσες υγειονοµικές συνθήκες όσο και από την πάγια, επιθετική, αντιµεταναστευτική και ρατσιστική πολιτική του κράτους που έχει κλείσει πολλές καταλήψεις φιλοξενίας µεταναστών / ριών και επιτίθεται στις αυτοοργανωµένες δοµές.

​

Το αξιακό σύστηµα σκέψης που διατρέχει το εγχείρηµα, είναι αποτέλεσµα της πλαισίωσής του από τον κόσµο που στηρίζει την κατάληψη του ΠΙΚΠΑ. Ένας χώρος όπου οι άνθρωποι γίνονται αποδεκτοί, βρίσκουν µια πόρτα ανοιχτή και χαµόγελα. Μια πολύτιµη βοήθεια σε καιρούς αποξένωσης που µαλακώνει σιγά-σιγά τα αισθήµατα θυµού της ταυτότητα του επαίτη. Έτσι διαρρηγνύονται και τα συναισθήµατα φόβου και παραίτησης που καταβάλλουν και ακινητοποιούν συνήθως τους ανθρώπους σε ανάγκη, για να συνειδητοποιήσουν πως µέσα από τη βοήθεια του άλλου ενδυναµώνονται και οι ίδιοι.

​

Τα όσα µοιραστήκαµε µε τους ανθρώπους αυτούς, θεωρήσαµε σηµαντικό να τα µεταφέρουµε στις σελίδες του περιοδικού µας, ώστε να πληροφορήσουµε περισσότερο κόσµο για την ύπαρξη και λειτουργίας της δοµής. Κυρίως όµως αυτό που πιστεύουµε πως πραγµατικά έχει σηµασία είναι να επικοινωνήσουµε την εµπειρία µας από µία δοµή που λειτουργεί σε έναν κατειληµµένο χώρο, ζωντανό και ανοιχτό προς όλους και όλες,και που δεν έχει απολύτως καµία σχέση µε την εικόνα που έχουν βαλθεί να κατασκευάσουν χρόνια τώρα οι διάφοροι κυβερνητικοί µηχανισµοί και τα ΜΜΕ. Θεωρούµε υποχρέωσή µας να µεταφέρουµε την εµπειρία του κόσµου που βοηθήθηκε σε ώρες ανάγκης, σε µια από τις πιο δύσκολες και τροµακτικές περιόδους της πρόσφατης ιστορίας της ανθρωπότητας συνολικά, γιατί µας συγκίνησαν τα λόγια τους, το βίωµα το δικό τους και το δικό µας. Αλλά και για να υπογραµµίσουµε τη σηµασία των αντανακλαστικών που ενεργοποιήθηκαν,και που χωρίς δισταγµό πιστεύουµε ότι ελάφρυναν και συνεχίζουν να απαλύνουν τον πόνο των συνανθρώπων µας, τους βοηθούν να επιβιώσουν και να στηρίξουν τις οικογένειές τους. Γιατί µέσα σε αυτούς τους χώρους, όπως είναι οι καταλήψεις, δεν «ανθίζει η ανοµία» αλλά σχέσεις συντροφικές, σχέσεις µεταξύ γειτόνων που δεν υποκινούνται από ιδιοτελή συµφέροντα, αλλά από κοινές επιθυµίες για τις ζωές µας εντός των γειτονιών. Και ας µην ξεχνάµε πως οι µόνοι που πραγµατικά ενδιαφερόµαστε για την υγεία και το σώµα µας, είµαστε εµείς και οι συνάνθρωποί µας ανεξαρτήτως χρώµατος, φύλου, ηλικίας.

​

Η Ανοιχτή Συνέλευση Κατοίκων Πετραλώνων, Θησείου, Κουκακίου καλεί τον κόσµο της γειτονιάς να βρεθεί πιο κοντά (σε µια περίοδο που επιβάλλεται βίαια η «αποστασιοποίηση») και να συνεχίσει να ενισχύσει τα δίκτυα αλληλοβοήθειας για την κάλυψη βασικών αναγκών (υλικών και ψυχολογικών), ειδικά τώρα που το δεύτερο κύµα της πανδηµίας είναι σφοδρότερο και µας βρίσκει όλους και όλες ακόµα πιο αποδυναµωµένους / ες οικονοµικά και ψυχολογικά.

​

Κι αν όλα αυτά σας φαίνονται ροµαντικά περάστε µία βόλτα από τη δοµή «Το Ντουλάπι» και βγάλτε µόνοι σας τα συµπεράσµατά σας, για το τι συµβαίνει τελικά µέσα σε έναν κατειληµµένο κοινωνικό χώρο. Το «Ντουλάπι» λειτουργεί κάθε Δευτέρα 7-9 µ.µ. στην κατάληψη του πρώην ΠΙΚΠΑ, ώστε όποιος / α θέλει να προσφέρει ή να πάρει ό,τι χρειάζεται και κάθε Πέµπτη, 7-9 µ.µ., για όποιον / α θέλει να προσφέρει είδη πρώτης ανάγκης και να συζητήσει µε τους ανθρώπους που είναι παρόντες και στηρίζουν αυτή την τόσο σηµαντική προσπάθεια.